Raalte Armoedevrij 2024!?

Herman Kamphuis, ombudsman van de PvdA Raalte, is van mening dat Raalte nog lang niet “armoedevrij” is. In zijn werk als ombudsman krijgt hij te maken met verschillende schrijnende situaties en die zijn wellicht met iets ruimer beleid van de gemeente op te lossen. Hij is daarom van mening dat de gemeente in de komende raadsperiode nog een tandje bij moet schakelen.

Op weg naar Raalte Armoedevrij in 2024

‘Raalte Armoedevrij in 2020’; dit was de begindoelstelling van het Platform Raalte Armoedevrij. Op 18 maart 2016 ondertekenden gemeente, Humanitas, Leergeld, Vluchtelingenwerk en Voedselbank het convenant. Een gemeente-breed verbond tegen armoede en sociale uitsluiting. Later kwamen daar nog 12 partners bij. De focus werd gelegd op preventie en vroegtijdige signalering. Mooi initiatief, mooie ambitieuze doelstelling. Echter: de inspanningen van het Platform ten spijt, Raalte is anno 2021 nog niet armoedevrij. Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) zijn er ongeveer 1361 huishoudens arm in Raalte.

Geldkwestie

Uiteindelijk betekent armoede dat mensen te weinig geld hebben. Armoede komt vooral voor bij bijstandontvangers, met name alleenstaande ouders met kinderen, mensen in de schuldhulpverlening, een groep werkenden, niet-westerse migranten en ouderen met alleen AOW. Om armoede echt tegen te gaan zal het minimumloon omhoog moeten. Gevolgd door verhoging van de bijstand, AOW, Anw en andere uitkeringen. Mensen die kunnen werken dienen een baangarantie te krijgen (regulier of beschut) om zo in ieder geval het minimumloon te ontvangen. Aanvullend hebben gemeente Raalte en Leergeld (bedragen voor kinderen) een positief minimabeleid. Maar verbeterpunten blijven mogelijk als we armoede echt willen bestrijden.

Convenantbreuk

Ingaande 2019 verlaagde de gemeente de jaarlijkse Meedoen-bijdrage 18+ van € 499 naar € 250 per jaar voor mensen die wel willen maar niet kunnen werken, de echte minima (€ 1021,67 netto per maand voor alleenstaanden en alleenstaande ouders. Voor gehuwden/samenwonenden € 1459,52). De Meedoen-bijdrage is bedoeld voor meedoen in de maatschappij: contributies van verenigingen, abonnementen, bibliotheek, internet, lesgeld, cursussen, bezoek museum, concert, festival, dagje uit enzovoort). De bedragen voor kinderen werden ook beduidend lager – van € 715 naar € 300 (basisonderwijs) en naar € 450 (vervolgonderwijs). De Adviesraad Werk en Inkomen betreurde dit. Voor de kleinsten kwam er wel gratis zwemles. En er kwam een calamiteitenpotje van € 15.000. Volgens de gemeente waren die bezuinigingen nodig om de doelgroep te vergroten met werkende mensen die een inkomen hebben tot 120 % van de bijstandsnorm (€ 1226 respectievelijk € 1751,42 netto per maand). Dit om de armoedeval van die werkenden – lager besteedbaar inkomen als gevolg van geen of minder huurtoeslag, zorgtoeslag en andere toeslagen – te voorkomen. Armoedeval voorkomen is natuurlijk heel positief, maar niet via bezuinigingen op de echte minima. Dit was een convenantbreuk. Temeer, omdat bijna alle aanwezige convenantpartners en raadsleden tegen die bezuinigingen waren (Mariënheem, 11 juni 2018). Toen de doelgroep wethouders in 2018 werd vergroot van vier naar vijf werd niet voor dit soort financiering gekozen. Raadsleden kregen er in 2019 3,3 % bij.

Aanbevelingen

Gemeente, doe waarvoor u getekend hebt en ken die afgepakte € 249 (de Meedoen-bijdrage 18+) weer toe op grond van armoedebeleid. Idem dito de bezuinigde kind-bedragen. 522 volwassenen in de Meedoen-regeling 18+ en 480 kinderen in de Meedoenregeling 18- zullen dan minder arm zijn. Ik stel voor de gemeentepagina in het Weekblad voor Salland meer te benutten voor armoedebestrijding. Leg daar uit voor welke regelingen mensen in aanmerking kunnen komen. Laat mensen maar 1 x een aanvraagformulier en bewijsstukken inleveren. Volsta met 1 x ingeleverde bewijsstukken. Betrek ook de al ingeleverde bewijsstukken van de landelijke regelingen daarbij, zoals huur-, zorg-, kindertoeslag en inkomstenbelasting. Gemeente, als mensen voor 1 regeling in aanmerking komen, ken dan ook automatisch de andere regelingen toe waar ze recht op hebben. Wacht niet af totdat zij dat zelf aanvragen. Veel mensen zijn wat dit betreft niet zelfredzaam. Overleg intensiever en concreter met Platformpartners over oorzaken en oplossing van (stille) armoede in Raalte. Wees nog pro-actiever dan tot nu toe, toon uw vooruitziende blik. Ik stel voor de 120 % “objectieve” inkomensgrens af te schaffen en het netto besteedbaar inkomen, het echte leefgeld in een huishouding, als uitgangspunt te gaan hanteren. Meer maatwerk, subjectiever. De gemeente doet dit nu al bij mensen met schulden vanwege hun aflossingen. Waarom dan ook niet bij andere mensen met bijzondere kosten? De Voedselbank – 170 voedselpakketten per week – doet dit ook. Hoe kunnen we meer arme mensen stimuleren van de Voedselbank gebruik te maken? Wat ik gemist heb op de Gemeentepagina en de gemeentesite is informatie voor gedupeerde ouders van de kinderopvangtoeslagaffaire. Volgens de belastingdienst waren dat er in Raalte eerst zes en nu negen. Zijn alle gedupeerde Raaltenaren nu bekend? Kunnen we de belastingdienst toeslagen hierop wel vertrouwen? Welke concrete hulp kunnen die inwoners van de gemeente verwachten? Gemeente, voor de antwoorden verzoek ik u de Gemeentepagina te benutten.

Giften vrijlaten

Pas geleden waren er berichten in de krant en op tv over het terugvorderen van bijstand vanwege ontvangen boodschappen van familie. Deze giften werden als een soort inkomen beschouwd. Hoe is dit bij ons geregeld? Ook in onze gemeente zullen familieleden boodschappen, de huur,  (onverwachte) rekeningen, kleding, iets extra’s voor de (klein)kinderen, enzovoort, aan bijstandontvangers betalen. Zij zullen zich verantwoordelijk voelen en hun naasten willen helpen de problemen te verlichten en op te lossen. Ik stel voor dat we in Raalte dit soort giften tot € 1200 per jaar vrijlaten. Andere gemeenten doen dat ook. Dus het kan. Deze vorm van naoberschap, omzien naar elkaar, voorkomt financiële problemen en is ook weer een stap richting armoedevrij Raalte.

Ja, alle hiervoor genoemde voorstellen kosten geld. Maar dat kosten andere onderwerpen ook. Die kunnen soms best wel een tandje minder. Raalte heeft 7 miljoen op de bank staan, als reserve. Als de gemeente a zegt – convenant ondertekent – moet de gemeente ook b zeggen en meer geld beschikbaar stellen. Waar een wil is, is een weg. Op weg naar Raalte Armoedevrij in 2024!

Herman Kamphuis, ombudsman PvdA-Raalte