Compenseren van hoge rekening energie is dweilen met kraan open. (de Stentor 27-11-2021)
Tijs de Bree
Als land waren we decennialang gezegend met ‘gratis’ aardgas in onze gasvelden. Het kon niet op. Of toch wel? Vorige maand verscheen de Klimaat en EnergieVerkenning (KEV) 2021, daarin staat klare taal: ‘In 2010 was de gasproductie nog anderhalf maal zo groot als het nationale verbruik, in 2018 werd Nederland netto-gasimporteur en in 2030 is de verwachte gasproductie minder dan een kwart van het verwachte verbruik.’
Nederland is dus van netto-exporteur in een netto-importeur veranderd. En de gevolgen zijn niet mals. We zijn in toenemende mate afhankelijk van andere landen, met alle risico’s voor de leveringszekerheid en (on)betaalbaarheid. Dat laatste is volop in het nieuws geweest; de energierekening rijst de pan uit. Terecht dat het demissionaire kabinet in actie is gekomen en niet zo zuinig ook: maar liefst 3,35 miljard euro. Ik ben enthousiast over deze forse inzet maar tegelijkertijd verbaasd over de besteding van dat geld. Maar liefst 95 procent gaat naar het compenseren van de hoge energierekening en slechts 5 procent (150 miljoen) is bedoeld voor energiebesparende maatregelen voor bijvoorbeeld kwetsbare huishoudens met een hoge energierekening of een slecht geïsoleerde woning.
Ook voorzie ik dat deze maatregelen in weer een nieuwe regeling worden ondergebracht met weer een nieuw loket. Dat zijn gemiste kansen en het moet anders: De massale aandacht voor de hoge energierekening is namelijk hét moment, de hefboom, om echt maatregelen te treffen die hoognodig zijn om het gasverbruik terug te dringen. De aanpak moet gericht zijn op besparen en isoleren in plaats van compenseren. Anders blijft het dweilen met de kraan open. Hoe nu verder? Het gaat om twee dingen:
Allereerst, stop met blindstaren op de hoge rekening en kijk naar de reden van het hoge gasverbruik. De gasprijs hebben we niet in de hand, maar het verbruik wel.
Ten tweede moeten we het aanbod met energiebesparende maatregelen veel beter stroomlijnen en richten op de gebruikers.
De provincie Overijssel pakt die handschoen op. Wij lanceren een actiepakket gericht op ‘energieweerbaarheid’: maatregelen voor kwetsbare huishoudens, energiebesparing bij bedrijven maar ook simpele zaken zoals verwarmde terraskussens voor de horecabedrijven. Maatregelen die zich bij ons of elders al bewezen hebben en makkelijk toegankelijk zijn voor bewoners, ondernemers en instellingen. Voor bewoners bieden we deze maatregelen zoveel mogelijk aan via de gemeentelijke energieloketten. Dus achter de schermen zijn er verschillende geldstromen en regelingen van rijk, provincie en gemeenten. Voor de schermen 1 overheid met 1 loket.
Mijn oproep aan het, demissionair én nieuw te vormen kabinet, is simpel en tweeledig: Koppel de eenmalige financiële compensatie van de energierekening aan maatregelen met een structurele besparing van energieverbruik. En, zorg voor één samenhangende aanpak, herkenbaar en dichtbij de mensen en bedrijven.
Tijs de Bree is gedeputeerde energie voor de provincie Overijssel
