REINA SMILDA: EEN LEVEN LANG PARTIJ VAN DE ARBEID
Door Anita Gundlach
Wat had ik graag in Heino gewoond toen de Rooie Vrouwen er nog actief waren! Reina Smilda kan er bevlogen over vertellen. Onlangs sprak ik met haar in haar levensloopbestendige woning in Raalte, waar ze al 28 jaar woont, samen met echtgenoot Klaas van Batenburg. ‘Het wordt wel wat minder’, verzucht ze, ‘vorige week slechts 48 kilometer gefietst.’ In februari wordt ze 90 jaar.
Jeugd
Reina groeide op in het Groningse dorp Bedum, in een arbeidersgezin met een hardwerkende vader en strijdlustige moeder. ‘Het leven kan anders zijn’ was moeders devies. Háár kinderen zouden het beter hebben. Ouders met een sociaal hart, haar eerste man uit een socialistisch nest: het is niet vreemd dat Reina een strijdbare sociaaldemocraat is. Ze is al 55 jaar lid van de PvdA.
Opleiding
Na de mulo ging ze naar kantoor. Maar stilzitten was niets voor haar. Vanuit Groningen verhuisde ze op haar 18e naar Amsterdam. Daar kon je wonen in een ‘zusterflat’ en tegelijkertijd leren voor verpleegkundige. De zorg voor en het welzijn van andere mensen heeft altijd als een rode draad door haar leven gelopen. En je eigen geld kunnen verdienen en zelfstandig zijn, was ook altijd al een vanzelfsprekendheid voor haar.
Woningnood
In 1960 trouwde ze met Harm Smook en verhuisde met hem naar Zwolle, waar hij werkte bij de Rijksbelastingen. Hij woonde nog bij zijn ouders. Ook toen al was er woningnood; het jonge stel woonde er twee jaar ‘in’. Iedereen verwachtte van haar dat ze haar werk zou opgeven. Getrouwde vrouwen mochten toentertijd niet werken, zeker als er kinderen kwamen. Reina heeft nooit begrepen waarom. Gelukkig was er een vooruitstrevende hoofdverpleegkundige die werkte op de afdeling Chirurgie in het Sophia Ziekenhuis. Die wilde het wel met haar proberen.
Heino
Na de geboorte van hun dochter, in 1962, kwamen ze in aanmerking voor een kersverse prefab-woning in de Prins Bernhardstraat in Heino. Wat waren ze blij met een eigen woning. Reina en Klaas komen nog geregeld in Heino. En ze wordt nog altijd herkend.
In de plakboeken die ik meekreeg van Reina las ik een artikel uit de Zwolsche Courant (10 september 1982) waarin zij voorgesteld werd als nieuw gezicht in de Sallandse politiek.
‘Twintig jaar woont mevrouw Smilda nu in Heino waar ze naast het huisvrouw zijn (mevrouw Smilda heeft twee kinderen van 20 en 17 jaar) werkt als pedicure.’
Tijdens het gesprek benadrukt Reina dat zowel haar eerste als haar tweede man haar ambities in alles ondersteunden. Samen runden zij het gezin en verdeelden de huishoudelijke taken. Solidariteit en saamhorigheid waren ook in haar privéleven geen loze kreten. Hierdoor kon zij zich volop ontwikkelen als politica en bestuurder en kon zij uiting blijven geven aan haar maatschappelijke bewogenheid. En tot haar recht komen.
Nivon
Het is mooi om te zien hoe Klaas haar tot op de dag van vandaag bewondert. Ze ontmoetten elkaar tijdens een wandeling van het NIVON, de vereniging waarin mensen met en voor elkaar werken aan een samenleving die eerlijk en groen is. Reina en Klaas waren jarenlang huiswacht in het eerste natuurvriendenhuis Krikkenhaar in Bornerbroek. Daarnaast was Reina voorzitter van het regiobestuur van het NIVON in Overijssel.
Meisjesnaam
Toen haar eerste man in 1980 onverwachts overleed, was het niet gemakkelijk om een werkende moeder te zijn. Toch hield haar werk haar ook op de been. Toen ze trouwde was het niet meer dan normaal om de naam van je man aan te nemen. Na het overlijden van Harm vond Reina dat eigenlijk best vreemd. Daarom zette zij zich in om haar eigen naam terug te krijgen. Dat was niet gemakkelijk, maar het is toch gelukt.
Als Reina Smilda was ze actief voor de PvdA in de gemeenteraad van Heino van 1982 tot 1986. Ze was in die tijd met name geïnteresseerd in de commissie Welzijn. En omdat Welzijn niet buiten Financiën kan, verdiepte ze zich ook in die portefeuille. ‘Ik hou wel van een uitdaging.’
Natuur en Milieu
Reina was geen plucheplakker. Na de gemeenteraad vervulde ze nog talloze bestuurlijke functies. Stichting Natuur en Milieu Overijssel initieerde het ontstaan van de eerste kringloopwinkel in Heino. Reina werd voorzitter. Toen de agrarische sector aan de overheid vroeg zich in te zetten voor de landelijke ruilverkaveling, vergat men in eerste instantie dat er ook iemand de belangen van de natuur moest behartigen. Dat ging Reina dus doen, in de commissie Natuur. Reina herinnert zich de aanleg van de fietspaden naar Lemelerveld, een project waar iedere partij blij mee was.
Reina moet lachen. Toen ze in de commissie Natuur & Milieu van het zuiveringschap (waterschap) West-Overijssel zat, gingen ze op een van hun uitjes naar Stichting Ooievaarsbuitenstation ‘De Lokkerij’ in het Reestdal. Daar adopteerde ze een ooievaar, die Reina werd genoemd. Klaas gaat naar boven en komt terug met het adoptiecertificaat dat nog steeds aan de muur hangt.
Mannenwereld
Ik ben benieuwd hoe ze zich staande hield in een wereld die zeker in die tijd een mannenbolwerk was. Vaak was ze de enige vrouw. Reina kan zich geen incidenten op dat vlak herinneringen. Ze is altijd goed behandeld. Misschien kwam dat ook wel door net die karaktereigenschappen die een vrouw in die jaren geschikt maakten voor dit soort werk: oprechte belangstelling hebben voor de mensen met wie je samenwerkt, een beetje kunnen geven en nemen en ook niet onbelangrijk, altijd opkomen voor jezelf. Ik merk dat Reina zich ook nu nog niet snel uit de tent laat lokken en behendig formuleert. Een diplomate pur sang.
Betrokken blijven
Reina en Klaas staan nog midden in het leven. Zij genieten van hun kinderen en kleinkinderen en van vrienden om hen heen. Al zijn er tegenwoordig ook wel veel uitvaarten. De maatschappelijke en politieke ontwikkelingen volgen zij nog op de voet. Wie doen het goed in de politiek, vraag ik? Kati Piri, Lisa Westerveld, Esmah Lahlah.
Op tafel ligt een programmaboekje van het concert dat pianist Wouter Harbers onlangs gaf in de Nicolaaskerk in Heino. Natuurlijk waren zij erbij!
‘Wat vindt u belangrijk in het leven?’, vraag ik tenslotte.
Nabuurschap is belangrijk. Een beetje aardig en hartelijk zijn. Omkijken naar elkaar, laat je medemens niet links liggen. En blijf altijd actief, op wat voor gebied dan ook. Dat kan door creatief te zijn, door te puzzelen, maar ook door te wandelen en fietsen. ‘We gaan altijd samen boodschappen doen, lopen dan met het boodschappenkarretje naar het centrum van Raalte. We trekken ook geregeld het buitengebied in, soms gaan we dan terug met de trein. Zo blijven we fit. En’, zegt Reina, en dat is misschien wel haar belangrijkste advies, ‘blijf altijd geïnteresseerd. Verlies nooit de nieuwsgierigheid om precies te willen weten hoe iets zit. Laat je nooit afschepen, accepteer geen ‘nee’ of vaagheden.’
