Algemene Beschouwingen 2020

PvdA Raalte Algemene beschouwingen 2020

In 2019 is de beleidsarme begroting voor dat jaar samen met het Roalter Akkoord vastgesteld. Dat akkoord is de grote gemene deler van alle wensen van de diverse fracties. Wat de PvdA betreft een prima start van de nieuwe raadsperiode. Maar nu is het tijd om met elkaar te bepalen waar we voor onze gemeente nu écht de lat willen leggen. Daarbij gaat het niet alleen om keuzes die we willen maken maar ook om keuzes die we moeten maken. Keuzes waartoe we verplicht zijn, of die een logisch gevolg zijn van beslissingen die we in eerdere stadia maakten.

Wat vinden we van de begroting en de daarbij gemaakte keuzes? En hoe vinden we dat de gemeente functioneert? Om daar iets van te kunnen zeggen, zullen we eerst aangeven wat wij belangrijk vinden. De PvdA vindt dat in het gemeentelijk beleid de mens centraal moet staan. Het gaat om de mensen die nu in de gemeente Raalte wonen. Maar ook om iedereen die er in de toekomst woont, want ook zij verdienen de beste gemeente van Nederland,

“Iedereen doet mee” noemen we dat in ons verkiezingsprogramma.

Het is aan de gemeente om zoveel mogelijk de kaders te bieden die het mogelijk maken dat ook écht iedereen kan meedoen.

Dat betekent extra aandacht voor kwetsbare groepen. Bijvoorbeeld een deel van de ouderen die afhankelijk zijn van mantelzorg en soms sociaal behoorlijk geïsoleerd zijn. Of jongeren die niet mee kunnen komen of mee kunnen doen in de samenleving. Maar ook minima, mensen in de schulden of met allerlei problematiek. Die mensen verdien uitzicht en een reële kans op meedoen.

Dat vraagt om:

Een goed en rechtvaardig sociaal beleid.

Iedereen is primair verantwoordelijk voor zijn eigen bestaan. Alleen voor degenen die daartoe niet zelf in staat zijn, zorgt de overheid voor het vangnet. Solidariteit is voor de PvdA nog altijd een belangrijk woord. De overheid moet niet afwachten tot het mis gaat met mensen en dan ingrijpen. De overheid biedt de helpende hand, signaleert bepaalde zaken en bemoeit zich actief met haar inwoners. Allemaal om het welzijn van iedere burger te verhogen.

De PvdA kan zich prima vinden in de wijze waarop dit in Raalte wordt opgepakt. De “transitie in het sociaal domein” zoals die de afgelopen jaren is doorgevoerd heeft in Raalte niet geleid tot een vermindering van de kwaliteit.  We waarderen het dat de gemeente alles in het werk stelt om zoveel mogelijk kwetsbare groepen te bereiken.

Daarnaast siert het de gemeente dat ze van actief signaleren werkt maakt. De wijk in en kijken waar mensen zijn die moeilijk mee kunnen komen. De mensen de helpen handen bieden is geen bemoeizucht of pamperen. Integendeel het is menselijk beleid dat ervoor zorgt dat mensen niet verder afdwalen! Een hele logische keuze wat ons betreft.

Anders dan bij de meeste andere gemeenten leidt deze transitie bovendien niet tot grote financiële problemen.

Het vorige week vastgestelde Transformatieplan is dan wel tot stand gekomen mede door de hoge kosten op dit beleidsterrein. Dat wil niet zeggen dat we kil en hard bezuinigen. Integendeel: we denken hiermee zelf de kwaliteit te verbeteren.

Wij hebben een goed gevoel bij de opvatting van het merendeel van de gemeenteraad dat het speerpunt bij sociaal beleid altijd mensen is en niet het financiële kader. Voor de PvdA is deze keuze essentieel. We gaan nooit concessies doen aan het welzijn van de kwetsbaren binnen onze gemeente.

Participatie vereist ook:

Geschikte woningen voor iedereen.

Voor jongeren betekent dit vooral: betaalbare starterswoningen. Woningen die betaalbaar zijn ook voor de lagere inkomens. Te vaak zit de koopmarkt op slot voor een bepaalde groep inkomens. Daarnaast moeten er voldoende betaalbare huurwoningen zijn. Jongeren mogen niet overgeleverd zijn aan de vrije sector. Daar waar huren worden betaald die hoger zijn dan een half maandinkomen. En daar waar de toetsingseisen van particuliere huurders soms te gek voor woorden zijn. (Vier keer de maandelijkse huur als inkomen bijvoorbeeld.) Bied jongeren toekomstperspectief met goede doorstromingskansen in de woningmarkt.

Ouderen moeten kunnen blijven wonen op de plek waar ze oud willen worden. Daar staan wij voor. Dwing ouderen niet te verhuizen naar andere plaatsen of locaties. Wel is het goed om het aantrekkelijk te maken om naar een kleinere woning door te stromen. Zorg daarom voor leefbare dorpskernen met voldoende voorzieningen. Daarnaast moeten woningen levensloopbestendig gemaakt worden, zodat ouderen daar langer kunnen blijven wonen. Deze woningen moeten in alle kernen staan.

In Raalte groeit het woningaanbod scheef. We bouwen hard en veel. Jammer genoeg zijn dit bijna allemaal tweekappers, vrijstaande woningen en helaas maar beperkt rijtjeshuizen. Voor een groot deel van de inwoners, en dan met name de starters, zijn deze woning ver buiten bereik. Het aanbod van betaalbare starterswoning staat steeds meer onder druk.

Daarnaast zien we dat door de toenemende vergrijzing behoefte is aan levensloopbestendige woningen in alle kernen.

In elke kern moeten voldoende woningen beschikbaar zijn voor iedere doelgroep. Daar zijn we het allemaal over eens. De huidige uitwerking van het woningbeleid, stemt de PvdA ontevreden.

Uit de analyses van de woningmarktonderzoeken blijkt dat er binnen onze gemeente al meer twee-onder-een- kapwoningen en vrijstaande woningen beschikbaar zijn dan er over enkele jaren nodig zijn. Het probleem is juist dat de doorstroming onvoldoende op gang komt.

Salland Wonen richt zich al langer op het bouwen van kleinere woningen. Toch doen we dat in de koopmarkt niet. Er worden telkens opnieuw overal vrijstaande of twee-onder-een-kap woningen gebouwd.

Het is kennelijk in veel gevallen aantrekkelijker een nieuwe woning te kopen, dan een bestaande woning. Dat kan zo zijn, maar deze handelwijze leidt ertoe dat er een overcapaciteit ontstaat. Een disbalans in de gewenste woningvoorraad.

Daarmee creëren we een probleem voor de toekomst, en het is nu al in sommige wijken lastiger om een woning te verkopen. Dit strookt niet met ons: betaalbaar wonen voor iedereen- ideaal. Daarnaast werkt het segregatie in de hand. Zie de nieuwbouw in Raalte-Noord (Salland) waar bijna geen huis onder de 3.5 ton staat. Daar wordt een hele groep dus van uitgesloten.

Vergelijk het met bedrijventerreinen in steden. Oude bedrijfsterreinen zijn vaak verpauperd doordat er elders nieuwe mogelijkheden werden gecreëerd. Dit gebeurt ook met de constante toevoeging van nieuwbouwwoningen in het hoge segment. De inzet zal gericht moeten zijn op doorstroming.

In de begroting staat niet voor niks dat: “er meer kleine huishoudens komen, en groepen met een zorgbehoefte die zelfstandig wonen. Dat vraagt om een andere kijk op wonen.”

Gelijktijdig vindt het college en een deel van de raad dat bij nieuwbouw de woonwens van de inwoners centraal staat.

Er zijn keuzes nodig om een goede woningvoorraad op de lange termijn te realiseren. Besturen betekent ook besluiten nemen die niet iedereen leuk vindt. Wij nemen die verantwoordelijkheid en zeggen nee tegen de uitdijende grotere nieuwbouwwoningen. Houdt bestaande wijken levendig en voorkomt een maatschappelijke tweedeling.

Gezondheid en duurzaamheid

Niet alleen voor de inwoners van nu, maar zeker voor de komende generaties, is dit thema één van de belangrijkste.

Een gezonde gemeente is een gemeente waar het welzijn van de inwoners voorop staat. Zowel fysiek als mentaal. Fysiek betekent dat de inwoner geen last heeft van de uitwassen van intensieve veehouderij, akker- en tuinbouw. Of van de uitstoot van de industrie en de geluidsoverlast van het verkeer. Daarom pleiten wij al jaren voor een GGD-advies bij iedere nieuwe agrarische bestemming. En daarom zijn wij kritisch over waar de industrie mag uitbreiden. En daarom willen we ook dat er beperkingen worden opgelegd aan het gebruik van gif bij de lelieteelt.

De wijze waarop het college hieraan invulling geeft vinden wij onvoldoende.

Een half jaar geleden ontvingen de raadsleden een mail van één van onze inwoners. Het ging over een ZDF-uitzending die een zeer zorgwekkend beeld geeft over een wereld zonder insecten. Gebieden waar nu al alle bijen verdwenen zijn, en mensen met een penseel de bloesem in de boomgaarden langs moeten.

Recent heeft de VN een alarmerend rapport geopenbaard over de verwoesting van de biodiversiteit. Planten en dieren sterven massaal uit. De leefbaarheid van de aarde neem in rap tempo af. De bedreiging die hiervan uitgaat voor de mensheid is volgens dit rapport nog groter dan die van de klimaatverandering.

Het rapport concludeert dat deze zaken onherstelbaar worden als we geen fundamentele verandering ondergaan. Afwachten is onverantwoord, zeker voor volgende generaties, en wij als gemeenteraad zullen daarom onze verantwoordelijkheid moeten nemen.

De PvdA maakt zich al jaren druk om de komst van megastallen. Al bij het vaststellen van het oorspronkelijke plan Buitengebied en bij de visie op landbouwontwikkelingsgebieden hebben wij ons geroerd. In februari 2015, bij de eerste herziening van het bestemmingsplan buitengebied, hebben wij geprobeerd om megabedrijven te weren. Bijvoorbeeld het varkensbedrijf bij Mariënheem dat op korte afstand van een school staat. De hele raad was verontwaardigd over de ontwikkeling bij dit bedrijf. Tot onze verbazing zijn er nog steeds geen maatregelen genomen om het vestigen van dit soort bedrijven te voorkomen. Ook hier geldt weer: politiek en beleid maken betekent keuzes maken. Ook als je er niet bij iedereen populair van wordt.

De wethouder heeft bij herhaling aangegeven met een herziening te komen, maar doet er in de praktijk niets mee. Ook over de gevolgen van de intensieve veehouderij voor de gezondheid van onze inwoners, krijgen we steeds meer verontrustende informatie.

We praten hier in Raalte al jaren over, zonder dat er iets gebeurt. De provincie is doortastender en heeft inmiddels de vestiging van nieuwe geitenhouderijen aan banden gelegd.

Drie jaar geleden is in Raalte over veehouderij en gezondheid een informatiebijeenkomst gehouden. De uitkomst van deze bijeenkomst vroeg om een doortastende aanpak en een snel vervolg. Helaas … dat vervolg blijft uit.

De afgelopen jaren zijn er al veel aanpassingen van het bestemmingsplan buitengebied geweest. Allemaal plannen voor individuele aanvragers. Plannen die uit vele honderden pagina’s bestaan en waar veel ambtelijke tijd in gaat zitten. Plannen die over het algemeen gaan over het verruimen van mogelijkheden voor agrariërs of bouwmogelijkheden op voormalige agrarische percelen.

Kennelijk vindt het college dit belangrijker dan de gezondheid van onze inwoners. Veel duur maatwerk dus, in plaats van gegrond beleid over gezondheid en landbouw. Wat de PvdA betreft kan er niet langer gewacht worden met de start van dit beleid. Er moet een betere balans worden gevonden tussen de risico’s voor de volksgezondheid en het milieu enerzijds en het bedrijfsbelang van veehouderij en landbouw anderzijds.

Duurzaamheid heeft invloed op ons hele beleid. De komende periode zullen de kosten van energie naar verwachting sterk gaan stijgen voor de huishoudens. Dat betekent dat we, ons moeten afvragen wat we onze rol is.  Ook als we kijken naar zorg en inkomen. Wie betaalt de rekening en hoe verdelen we de lasten? Wat kan en moet de bijdrage van de gemeente zijn?

Het gaat ons niet om de man met de Tesla en zijn huis vol zonnepanelen die gebruik kan maken van alle subsidiemogelijkheden die er liggen. Wel om de gewone Raaltenaar, die zijn hypotheek betaalt, maar geen vermogen heeft om alles te gaan verbouwen. Daar hebben wij een verantwoordelijkheid. Hier zal de komende tijd prioriteit aan gegeven moeten worden. Want iedereen heeft recht op toegang tot duurzame oplossingen.

Hoe meer mensen mee verduurzamen, hoe hoger de kwaliteit van de omgeving die we doorgeven.
We zeggen niet voor niks: een leefbare gemeente voor iedereen, ook de generatie van de toekomst!

Werk

Een goede economische ontwikkeling, vormt de basis voor banen.

Daarom is de aanwezigheid van bedrijventerrein van groot belang.

De laatste jaren doet zich op dit vlak een nieuw probleem voor: er ontstaat krapte op de arbeidsmarkt. Steeds meer banen zijn moeilijk of niet in te vullen.

Wat betekent dit voor ons beleid als het gaat om bedrijventerreinen?

De wetenschap dat het moeilijk wordt om aan personeel te komen, zal ondernemers niet stimuleren om juist in Raalte aan de slag te gaan. De noodzaak om banen te creëren is voor de PvdA altijd de aanleiding geweest om investeringen in economische ontwikkeling te stimuleren.

Als de vraag naar werkgelegenheid zou ontbreken, wat is dan de reden om te investeren in bedrijventerrein?

Hoe zien we onze rol in de samenwerking in de Human Capital Agenda Regio Zwolle? Gaan we ons profileren rond Agro-food? Of willen we juist onze woonfunctie nog meer benadrukken?

De PvdA vindt dat een goede analyse nodig is van vraag en aanbod van arbeid in Raalte

De uitkomst dient als basis voor het economisch beleid.

De keuze om in Heino een bedrijventerrein aan te leggen heeft grote financiële gevolgen. Los van het geprognotiseerde tekort op het betreffende plan zelf, heeft dit tot gevolg dat bedrijventerrein op De Zegge moet worden afgewaardeerd. Problemen worden doorgeschoven naar later. Dit gaat om enorme bedragen, waarvan de effecten straks bij onze inwoners terechtkomen.

Ook hier is samenhang in beleid dringend noodzakelijk.

Bestuurlijke vernieuwing

De PvdA heeft grote waardering voor de wijze waarop beleidsthema’s woorden opgepakt samen met inwoners en groepen binnen onze gemeente. Van Groen Samen Doen, de Verkeersagenda, De Omgevingsvisie tot het Transformatieplan voor het sociaal domein.

Deze aanpak vraagt een open en kwetsbare opstelling van organisatie en college en leidt tot veel meer draagvlak voor de te maken keuzes En dat niet alleen. Door de inbreng van inwoners die op tal van gebieden meer weten dan de gemeente, is het eindresultaat vaak een stuk beter. Op deze manier wordt heel veel kennis, die in de omgeving aanwezig is, vaker en consequenter gedeeld.

Conclusie

De PvdA kan zich op heel veel punten vinden in de begroting.

Toch zijn er enkele voor ons heel belangrijke punten, waarop we het niet met de gemaakte keuzes eens zijn.

We zullen ook in 2020 vanuit onze eigen visie en overtuiging op die punten met u in discussie gaan. We doen dat, zoals u dat van ons gewend bent, vanuit een constructieve benadering. Want uiteindelijk zitten we er voor hetzelfde doel: “een krachtig Raalte waarin grote en kleine kernen leefbaar worden gehouden. Een samenleving waarin inwoners en partijen de ruimte krijgen om mee te denken en te doen. Een gemeente waarin de zorg voor elkaar blijft bestaan.”